Chốt hãm SRT / KHK – Bánh cóc, cơ cấu một chiều là một bộ phận cơ khí chuyên dùng trong các hệ thống truyền động hoặc nâng hạ, nhằm kiểm soát hướng chuyển động của cơ cấu, cho phép quay hoặc trượt theo một chiều và tự động khóa lại khi có lực tác động theo chiều ngược lại. Dưới đây là mô tả chi tiết:
1. Cấu tạo:
Chốt hãm SRT / KHK thường bao gồm các bộ phận chính sau:
-
Bánh cóc (ratchet wheel): Là một bánh răng đặc biệt có răng nghiêng về một phía, được thiết kế để tương tác với chốt hãm.
-
Chốt hãm (pawl): Là một cần gạt hoặc lưỡi gạt có thể ăn khớp với bánh cóc để ngăn chuyển động ngược chiều.
-
Trục quay và bạc đỡ: Giúp bánh cóc quay tự do trong một chiều và bị hãm lại ở chiều ngược lại.
-
Lò xo: Thường được dùng để giữ chốt hãm luôn ép vào bánh cóc, đảm bảo cơ cấu khóa khi cần.
-
Vỏ hoặc đế gắn: Được thiết kế để lắp cố định vào khung máy hoặc thiết bị.
2. Chất liệu:
-
Thép tôi luyện hoặc thép hợp kim cứng: Dùng cho bánh cóc và chốt hãm để đảm bảo khả năng chịu mài mòn, tải trọng cao và thời gian sử dụng lâu dài.
-
Lò xo thép cacbon hoặc thép không gỉ: Có độ đàn hồi tốt, chống gỉ sét.
-
Vỏ bằng gang, nhôm hoặc thép sơn phủ: Tùy vào môi trường làm việc mà chọn chất liệu chống ăn mòn phù hợp.
3. Nguyên lý hoạt động:
Cơ cấu chỉ cho phép bánh cóc quay theo một chiều cố định. Khi có lực tác động đúng chiều, chốt hãm trượt qua các răng của bánh cóc mà không cản trở; nhưng khi quay ngược lại, chốt sẽ ăn khớp vào răng bánh cóc, khóa bánh lại và không cho quay theo chiều đó. Nhờ đó, hệ thống được bảo vệ khỏi trượt lùi hoặc chuyển động ngược không mong muốn.
4. Ứng dụng:
-
Trong tời kéo, palăng, hệ thống nâng hạ, giúp giữ tải trọng khi dừng lại hoặc mất lực kéo.
-
Dùng trong các thiết bị quay tay, tay quay thủ công để ngăn quay ngược.
-
Ứng dụng trong truyền động cơ khí, cơ cấu an toàn, khóa bảo vệ chuyển động trong các dây chuyền sản xuất, băng tải...
5. Ưu điểm:
-
Cơ cấu đơn giản, dễ lắp đặt và bảo dưỡng.
-
Hoạt động ổn định, hiệu quả cao trong việc kiểm soát hướng chuyển động.
-
Chịu tải lớn và hoạt động tin cậy trong thời gian dài.
-
Tùy biến linh hoạt với nhiều kích cỡ và kiểu dáng (SRT, KHK là các thương hiệu hoặc dòng sản phẩm cụ thể, thường có độ chính xác và chất lượng cao).
